تعمیر هارد بد سکتور | تعمیرات بدسکتور هارد دیسک | لابراتوار هارد ایران

تعمیر هارد بدسکتور شده توسط دستگاه و با گارانتی توسط مرکز لابراتوار هارد ایران انجام میپذیرد.

زمانی که صحبت از این کار میشود مشتریان به دنبال نرم افزار تعمیر بدسکتور هارد هستد در حالی که باید این باور را داشته که اولا تعمیر بد سکتور توسط نرم افزار انجام پذیر نیست و ثانیا اساسا چیزی به عنوان تعمیر بدسکتور معنا ندارد و اگر هم چنین عملی را انجام دهیم به زودی ایراد به چشم میخورد.

اما اینکه چگونه لابراتوار هارد ایران ، چنین مشکلاتی را حل میکند و حتی به مشتریان گارانتی هم میدهد در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

در ابتدا میبایست تعریف جامعی از این واژه داشته باشیم.

بد سکتور هارد چیست؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا میبایست با چند عبارت آشنا شویم.

• زمان دسترسی (Access Time): زمان دسترسی به یک سکتور هارد عبارت است از مدت زمانی که هد برای خواندن و یا نوشتن یک سکتور نیاز دارد تا به نتیجه برسد. اکسس تایم برای هر سکتور هارد متغییر میباشد و عوامل مختلفی میتواند در نتیجه تاثیرگذار باشد. بعلاوه زمان دسترسی عمل خواندن (read access time) در مقایسه با زمان دسترسی عمل نوشتن ( write access time) ممکن است بسیار متفاوت باشد. این زمان عموما از لحظه دستور خواندن / نوشتن تا ارسال نتیجه حاصله محاسبه میگردد. در هارد هایی با سرعت موتور 5400rpm زمان استاندارد کمتر از 500ms میباشد. البته این مدت زمان حداکثر مقدار استاندارد میباشد و قطعا برای بهره بردن از سرعت هارد باید این پارامتر را کاهش داد.
• کنترل خطا (crc): در حالت استاندارد زمانی که یک مجموعه داده دارای ارور crc باشند به این معناست که قالب کلی رعایت نشده است ، درحالی که عموما این خطا در مورد یک سکتور زمانی پیش می آید که داده های نوشته روی یک سکتور در مقایسه با دیتای خوانده شده مغایرت داشته باشد و یا اینکه بخشی از سکتور به درستی خوانده نشود. در مورد هارد های معمولی و نسبتا قدیمی تر سایز یک سکتور ۵۱۲ بایت است. ممکن است بخشی از این سکتور به درستی خوانده نشود و یا اینکه اطلاعات به صورت مخدوش خوانده شود (trash). بر خلاف باور های غلط اطلاعات به صورت صفر و یک بر روی هارددیسک نوشته نمیشود ، بلکه همانند یک دیسک نوری به صورت مغناطیس ذخیره میشود و هد هارد اطلاعات موجود را خوانده و از طریق رابط ها (contacts) این اطلاعات را به برد منتقل میکند، سپس برد وظیفه ترجمه مغناطیس به داده ها را بر عهده دارد و از طریق کابل رابط داده ها را به سیستم منتقل میکند. حال اگر طی این پروسه هر یک از اعضا دچار مشکل شوند و یا اینکه خطایی از آنها سر بزند در نتیجه ممکن است با خطای crc  مواجه شویم.

بدسکتور هارد یعنی چه؟

تعاریف مختلفی برای خرابی بد سکتور هارد وجود دارد ، اما در یک تعریف جامع میتوان گفت ؛  بد سکتور عبارت است از سکتوری که زمان دسترسی (Access Time) آن بیشتر از حد استاندارد ( به طور مثال ۵۰۰ میلی ثانیه) باشد و یا اینکه دارای خطای crc باشد.

اما اینکه چه مواردی میتواند باعث بروز بدسکتور شود و یا نرم افزار تعمیر بدسکتور تشخیص دهند، میتوان دلایل زیر را نام برد:

1. خرابی فیزیکی سکتور: اگر به دلایل مختلف مثلا بالا رفتن عمر سکتور زمان دسترسی افزایش یابد ، بد سکتور فیزیکی رخ داده است. نکته مهم اینجاست ، همانطور که در بالا اشاره کردیم زمان دسترسی به یک سکتور در عمل خواندن و نوشتن میتواند بسیار متفاوت باشد که اصطلاحا بد سکتور reading و یا بد سکتور writing گفته میشود. برای رفع بد سکتور هارد دیسک میبایست به سه پارامتر توجه کرد ؛ اولا عمق بد سکتور، Access Time یک هارد با عدد 700ms  در مقایسه با هارد دیگر با عدد 900ms قطعا تاثیر زیادی در عملکرد هارد دارد. هر چقدر میزان اکسس تایم افزایش پیدا کند قطعا عمق بد سکتور بیشتر است. ثانیا موضوع حجم و یا چگالی بد سکتور بسیار اهمیت دارد، چگالی بد سکتور یعنی میزان پراکندگی آنها در فضای هارد ، هر چقدر بدسکتور ها فشرده تر باشند یعنی در یک محدوده باشند شدت خرابی بیشتر میشود زیرا در صورتی که هد با یک بد سکتور برخورد داشته باشد سریعتر عبور میکند در مقایسه با انبوهی از بد سکتور ، به طور مثال در نظر داشته باشید در یک اتومبیل با سرعت نسبتا بالا در حال رانندگی باشید ، اگر یک مانع و یا دست انداز در مقابل شما میتوانید سریعا به سرعت قبل برگردید در حالی که اگر چندین مانع به صورت پیوسته پیش رو داشته باشید قطعا سرعت را به کمترین میزان کاهش خواهید داد و نکته دیگر همان طور که پیشتر عنوان شد اگر عمق چاله بسیار زیاد باشد قطعا بیشتر به دردسر خواهید افتاد. هر چند بد سکتور ایراد ظاهری همچون چاله نیست و این مثال جنبه علمی ندارد اما به صورت عامیانه و برای درک بهتر موضوع این مثال را عنوان کردیم. و ثالثا توجه به محل بد سکتور بسیار اهمیت دارد، وجود بد سکتور در مکان های خاص و حساس همچون سکتور ۰ و یا بوت سکتور و … میتواند خرابی را چشمگیر تر کند. اصولا توصیه میشود چنین هارد ها را مجددا استفاده نکرد.
2. بد سکتور لاجیکی : نکته ای که ابتدا باید به آن پرداخت این است که اساسا چیزی تحت عنوان تعمیر بد سکتور هارد دیسک امکان پذیر نیست مگر در موارد لاجیکی ، برای تعمیر بد سکتور میبایست آنها را از دسترس هارد خارج کرد. بنابر این نرم افزار تعمیر بد سکتور هارد توانایی رفع بدسکتور هارد را ندارد و حتی قادر به تعمیر هارد دیسک نیز نمیباشد. اما نکته ای که باید به آن توجه کرد وجود بد سکتور لاجیکی است که ممکن است به خاطر بروز خطا در عملیات رایت و یا دیفرگ نکردن و … پیش بیاید. در چنین مواقعی میتوان با فرمت سطح پایین (Low level format) این ایراد را برطرف کرد اما اگر هارد نتواند zero fill شود بدان معناست که مشکل بدسکتور لاجیکی نیست و یا اینکه پس از عمل فرمت سطح پائین باز هم این مشکل برقرار باشد.
3. خرابی ترنسلیتور (Bad HDD Translator): به طور ساده میتوان گفت ترنسلیتور هارد دیسک عبارت است از آدرس دهی زنجیره سکتور های لاجیکی و یا در حال استفاده. به طور معمول هارد دیسک تولید شده در کمپانی دارای سکتور هایی میباشد که قابلیت استفاده را ندارد که توسط شرکت در لیست خرابی های هارد دیسک قرار میگیرد. Defect list میتواند شامل خرابی یک سکتور یا یک ترک و یا زون باشد. هر هارد دیسک شامل دو نوع آدرس دهی سکتور میباشد یکی آدرس دهی فیزیکی و دیگری آدرس دهی لاجیکی. آدرس فیزیکی همان ترتیب سکتور های روی دیسک از یک تا انتها است اما آدرس لاجیکی ترتیب سکتور های در دسترس هارد دیسک است. وظیفه ترنسلیتور ارتباط زنجیره آدرس های لاجیکی هارد دیسک است. تصویر ترنسلیتور        حال اگر ترنسلیتور دچار مشکل شود مانند زنجیره ارتباط سکتور ها از بین میرود و سکتور برای هارد غیر قابل خواندن میشود. در نتیجه اگر با یک نرم افزار معمولی اقدام به تشخیص بد سکتور کنید، خرابی ترنسلیتور هارد را بدسکتور تشخیص میدهد که کاملا نادرست است. در چنین مواردی اگر تعمیر هارد با مشکل ترنسلیتور را انجام دهیم عملا رفع بدسکتور بی معنی میشود.
4. خرابی هد هارد: همان طور که قبلا بیان کردیم ملاک تعیین بد سکتور هارد زمان دسترسی به سکتور است. اما باید توجه داشت تنها ابزار های حرفه ای همچون PC-3000 میتواند به صورت واقعی آن را تشخیص دهند، زیرا در مواردی همچون کند شدن هارد به خاطر خرابی هد ، زمان دسترسی افزایش پیدا خواهد کرد که این مورد توسط نرم افزار تعمیر بد سکتور هارد قابل تشخیص نیست ، زیرا این نرم افزار ها صرفا به فضای لاجیکی هارد دسترسی دارند. برای تعمیر هد هارد دیسک خراب میبایست توسط دستگاه هد خراب را از دسترس خارج کرد. البته این پروسه مستلزم در اختیار داشتن تخصص بالا در زمینه تعمیر هارد میباشد. طبیعتا با حذف هر هد از مجموعه هد هارد دیسک با مسئله افت ظرفیت روبرو خواهیم شد. میزان این کاهش ظرفیت معادل تعداد سکتور های تحت هد خراب است. مثلا در یک هارد وسترن دیجیتال با ظرفیت یک ترا بایت که دارای چهار هد فیزیکی است به ازای خرابی هر هد با کاهش ۲۵٪ ظرفیت روبرو خواهیم شد ، یعنی اگر یک هد هارد خراب شده باشد در صورت کات کردن آن نتیجتا ظرفیت به 750GB تغییر خواهد کرد. سلامت هد هارد برای دو امر خواندن و نوشتن میبایست بررسی گردد.

چگونه از بدسکتور شدن هارد جلوگیری کنیم؟

موارد مختلفی سبب ایجاد بد سکتور در هارد میشود، ما در اینجا به چند نکته مهم که سبب ایجاد بد سکتور در هارد میگردد و همچنین نکات پیشگیری از این امر را بیان میکنیم:

• ضربه ؛ اولین دلیل ایجاد بدسکتور میتواند وارد شدن ضربه به هارد هر چند خفیف باشد، البته اگر ضربه شدید باشد باعث شکسته شدن هد هارد میشود. اصولا هارد های اکسترنال بیشتر متوجه این مشکل هستند.
• لرزش و تکان های آرام؛ هر چند که این مورد را هم میتوان جزء دسته ضربه ها دانست اما گاهی آنچنان خفیف هست که نمیتوان آن را ضربه تلقی کرد. هارد در زمان کارکرد و حتی خاموش بودن میبایست در شرایط ثابت (Stable) باشد. کاهی اوقات دیده میشود هارد بر روی سطح بسیار لغزنده همچون میز شیشه ای قرار میگیرد و یا از کابل رها میشود و… که به مرور زمان میتواند آسیب پذیر باشد.
• طول عمر؛ قطعا هر سکتور از هارد دارای طول عمر مشخصی است، یعنی به طور مثال برای n بار عملیات خواندن و نوشتن این عمر به پایان میرسد. کاربرانی که نسبت به رفع بد سکتور هارد اینترنال و یا داخلی کامپیوتر اقدام کرده باشند این تجربه را دارند که محدوده ویندوز بیشتر دچار مشکل میشود، زیرا این قسمت دائما در حال استفاده هست و سیستم عامل مرتبا در حال خواندن و نوشتن روی قسمت ویندوز است. پس طبیعتا طول عمر این سکتور ها سریع تر به اتمام میرسد.
• بدسکتور لاجیکی، موضوع بد سکتور لاجیکی از دو حیث میتواند مشکل ساز شود، ابتدا خرابی لاجیکی که دسترسی به هارد را دچار مشکل میکند و همان طور که در بالا اشاره شد میتوان آن را رفع کرد ، اما نکته اصلی اینجاست که چنانچه بد سکتور لاجیکی به موقع رفع نشود ممکن است سبب خرابی هارد دیسک و ایجاد بد سکتور فیزیکی شود.
• عدم استفاده صحیح از فضای لاجیکی و دفرگمنت نکردن هارد دیسک ، جلوگیری نکردن از انتشار ویروس، بد افزار ، نوسان الکتریکی و … همگی ممکن است در هارد دیسک ایجاد بد سکتور کند.

تعمیر هارد بد سکتوری چگونه انجام میشود؟

همان طور که اشاره شد برای تعمیر هارد بدسکتور میبایست کلیه فضای فیزیکی و لاجیکی هارد را اسکن نموده و سپس قسمت های معیوب را از دسترس هارد خارج کنیم. میبایست به ترتیب  ۱- ابتدا کلیه هد ها از نظر خواندن و نوشتن آنالیز شوند ۲- سپس Zone هارد دیسک به ترتیب بررسی میشود ۳- اگر مجهز به دستگاه تخصصی باشید حتی میتوانید micro zone را بررسی نمائید ۴- tracks بخش کوچک تری نسبت به موارد قبلی است که میتواند معیوب شود ۵- اگر به صورت فیزیکی هارد آنالیز میشود باید کلیه سیلندر (cylinder) ها بررسی شوند و ۶- اگر به صورت لاجیکی هارد چک میشود میبایست کلیه سکتور ها را آنالیز کرد و فهرست سکتور های خراب را یافت.

حال پس از تهیه کردن لیست خرابی های هارد شامل خرابی هد، زون ، میکرو زون ، ترک ها ، سکتور ها و … میبایست آنها را از دسترس هارد خارج کرد با قرار دادن آنها در لیست خرابی هارد دیسک (defect list) سپس همان طور که قبلا اشاره کردیم باید ترنسلیتور هارد را نیز ساخت و یا اصلاح کرد.

نکته مهم در مورد تعمیر هارد بدسکتور 4k میباشد، هارد هایی که هر سکتور لاجیکی دارای ۸ سکتور فیزیکی است. تجربه ثابت کرده در مورد چنین هارد هایی چنانچه یک سکتور فیزیکی دچار آسیب شوند هر هشت سکتور موجود در یک بلاک لاجیکی معیوب میشوند.    تصویر 4k

پس از انجام فرآیند فوق قطعا بخشی از هارد را، از دست خواهیم داد. البته اصولا هارد ها بخشی را به صورت رزرو دارند که در صورت انجام عملیات تعمیر جایگزین سکتور های خراب میشوند، اما اگر میزان حجم از دست رفته هارد بیشتر از مقدار رزرو باشد طبیعتا با افت ظرفیت روبرو خواهیم شد.

نکته! توجه داشته باشید پروسه تعمیر هارد بدسکتور بسیار پیچیده تر از آن چیزی است که بیان شد و میبایست برای تعمیر چنین هارد هایی از دستگاه های تخصصی نظیر PC-3000 کمک گرفت. اما آنچه مهم است، نباید هارد را با نرم افزار های مختلف دستکاری کرد و به آن آسیب بیشتر وارد کرد.

لابراتوار هارد ایران؛ مجهزترین مرکز تعمیر هارد دیسک ایران اقدام به تعمیر هارد با گارانتی مینماید.